Mối liên hệ bất ngờ giữa thận và bệnh Parkinson

Nhóm nghiên cứu từ Đại học Vũ Hán, Trung Quốc đã chỉ ra rằng những người mắc bệnh thận mãn tính – tình trạng suy giảm chức năng thận tiến triển – có sự tích tụ bất thường của protein alpha-synuclein (α-Syn) trong thận. Đây là loại protein được coi là dấu hiệu chính của bệnh Parkinson. Phát hiện này mở ra một giả thuyết mới rằng tổn thương ở thận có thể đóng vai trò kích hoạt bệnh thoái hóa thần kinh này.

Alpha-synuclein vốn là một loại protein liên quan chặt chẽ đến cơ chế bệnh Parkinson. Khi quá trình sản xuất α-Syn bị rối loạn, các cụm protein gấp nếp sai sẽ hình thành, cản trở hoạt động của não bộ và dẫn đến các triệu chứng của bệnh. Điều đáng chú ý là nghiên cứu này đã chỉ ra rằng những cụm protein bất thường này không chỉ xuất hiện trong não mà còn tích tụ ở thận. Thậm chí, chúng có khả năng di chuyển từ thận đến não, góp phần vào sự phát triển của bệnh.

Các nhà khoa học đã phát hiện sự tích tụ bất thường của một loại protein có tên là alpha-synuclein trong thận của những người mắc bệnh Parkinson. Ảnh: abplive

Thử nghiệm trên động vật và mẫu mô người

Để kiểm chứng giả thuyết này, nhóm nghiên cứu đã thực hiện hàng loạt thử nghiệm trên chuột biến đổi gen và phân tích mẫu mô từ những người mắc bệnh Parkinson cũng như bệnh thận mãn tính. Kết quả cho thấy sự tích tụ α-Syn xuất hiện rõ rệt trong thận của 10 trên 11 người mắc bệnh Parkinson hoặc các dạng sa sút trí tuệ liên quan đến thể Lewy – một dạng kết tụ α-Syn thường gặp.

Các thử nghiệm tiêm α-Syn vào tĩnh mạch chuột cho thấy protein này nhanh chóng bị phân hủy trong máu và chỉ một phần nhỏ được bài tiết qua nước tiểu. Nhưng ở những con chuột bị suy thận, khả năng loại bỏ α-Syn khỏi máu bị suy giảm nghiêm trọng. Sau 30 phút, α-Syn được phát hiện tích tụ chủ yếu ở thận, trong khi không có sự tích tụ tương tự ở các cơ quan khác như tim, gan, phổi hay não.

Đáng chú ý, khi α-Syn được tiêm trực tiếp vào thận, protein này đã lan truyền đến não và gây ra các triệu chứng suy giảm vận động tương tự như bệnh Parkinson. Ngược lại, việc cắt đứt các sợi thần kinh kết nối thận và não đã ngăn chặn sự di chuyển của α-Syn. Điều này củng cố giả thuyết rằng thận có thể là nơi khởi nguồn của bệnh lý liên quan đến α-Syn.

Ý nghĩa và hướng đi mới trong điều trị

Phát hiện này mang đến một góc nhìn hoàn toàn mới về cơ chế phát triển bệnh Parkinson, đồng thời mở ra triển vọng về các phương pháp điều trị mới. Thay vì chỉ tập trung vào não bộ, việc loại bỏ α-Syn khỏi máu hoặc cải thiện chức năng thanh thải của thận có thể trở thành chiến lược quan trọng để ngăn chặn tiến triển của bệnh.

Mặc dù nghiên cứu này vẫn còn một số giới hạn, như số lượng mẫu mô người còn ít và sự khác biệt giữa mô hình động vật và con người, nhưng nó cung cấp nền tảng cho các nghiên cứu tiếp theo. Các nhà khoa học tin rằng bệnh Parkinson có thể khởi phát từ nhiều con đường khác nhau, bao gồm cả ruột – như một số nghiên cứu trước đây đã chỉ ra – và giờ đây là thận.

“Hướng điều trị bằng cách loại bỏ α-Syn khỏi máu có tiềm năng lớn trong việc ngăn chặn tiến triển của bệnh Parkinson,” nhóm nghiên cứu nhận định. Tuy nhiên, họ cũng nhấn mạnh rằng các phương pháp điều trị lâm sàng hiệu quả vẫn cần được phát triển thêm.

Phát hiện mới này không chỉ làm thay đổi cách hiểu về nguyên nhân gây bệnh Parkinson mà còn mở ra những hướng đi đầy triển vọng trong điều trị các bệnh thoái hóa thần kinh liên quan đến thể Lewy. Thận – một cơ quan vốn ít được chú ý trong nghiên cứu về thần kinh học – nay đã trở thành tâm điểm của những khám phá đầy hứa hẹn. Trong tương lai, việc kết hợp nghiên cứu chức năng thận với các yếu tố thần kinh có thể mang lại những bước tiến lớn trong việc quản lý và điều trị căn bệnh khó chữa này.

Nguồn: SKV