Việt Nam có nguồn tài nguyên dược liệu vô cùng phong phú với hàng nghìn loài cây thuốc quý hiếm, phục vụ hiệu quả cho ngành dược phẩm và chăm sóc sức khỏe. Tuy nhiên, sản xuất, chế biến và tiêu thụ dược liệu vẫn còn manh mún, nhỏ lẻ, chưa tương xứng với tiềm năng. Để ngành dược liệu thực sự “cất cánh”, cần những chiến lược đồng bộ, đầu tư mạnh mẽ từ cả Nhà nước và doanh nghiệp.
Theo thống kê của ngành nông nghiệp, Việt Nam hiện có 357.178ha trồng cây dược liệu, trong đó 220.178ha được trồng dưới tán rừng, và 137.000ha trên đất nông nghiệp. Cùng với đó, nước ta đang bảo tồn 1.531 nguồn gene thuộc 884 loài cây thuốc, trong đó có nhiều loại đặc hữu, quý hiếm, có nguy cơ tuyệt chủng.
Các vùng phân bố cây dược liệu phong phú trải dài trên khắp cả nước như: Hà Nội, Tam Đảo (Vĩnh Phúc), Lào Cai, Thanh Hóa, Đà Lạt, Phú Yên, TP.HCM… Đây là lợi thế lớn để phát triển vùng nguyên liệu bền vững, phục vụ công nghiệp dược phẩm, thực phẩm chức năng và mỹ phẩm tự nhiên.
![]() |
Phát triển cây dược liệu ở Việt Nam tiềm năng lớn, cần giải pháp mạnh để bứt phá. Ảnh minh hoạ |
Là địa phương có nguồn cây dược liệu phong phú, Hà Nội đã xác định rõ hướng đi: xây dựng vùng trồng chuyên canh gắn với chuỗi liên kết sản xuất – chế biến – tiêu thụ. Theo ông Lê Lưu Cầu – Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Hà Nội, hiện thành phố có 43 vùng trồng dược liệu tập trung, tổng diện tích 213ha, chủ yếu tại các huyện Sóc Sơn, Phú Xuyên, thị xã Sơn Tây.
Việc ứng dụng đồng bộ biện pháp kỹ thuật, giống cây trồng, cơ giới hóa, chế biến sâu đã mang lại năng suất cao, lợi nhuận từ 200 - 600 triệu đồng/ha/năm. Nhiều sản phẩm dược liệu của Hà Nội đã xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Hà Lan, Hàn Quốc, Nhật Bản, Mỹ…
Tuy có tiềm năng lớn, nhưng theo đánh giá của Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, phần lớn mô hình trồng cây dược liệu vẫn nhỏ lẻ, phân tán, chưa có doanh nghiệp đầu tàu chuyên chọn tạo giống tốt hoặc chế biến sâu. Khoảng 90% sản phẩm dược liệu vẫn tiêu thụ nội địa, chủ yếu ở các tỉnh phía Bắc như Hà Nội, Hải Phòng, Thái Bình…
Công nghệ chế biến hiện còn lạc hậu, khiến giá trị gia tăng của cây dược liệu bị hạn chế. Nguyên nhân là do chi phí đầu tư vào dây chuyền công nghệ cao quá lớn, chưa phù hợp với năng lực tài chính của đa số hợp tác xã và doanh nghiệp nhỏ.
Tại huyện Sóc Sơn, HTX Bảo tồn và phát triển dược liệu Sóc Sơn đang trở thành điểm sáng với mô hình canh tác quy mô 33ha, trồng nhiều loài có giá trị như: trà hoa vàng Hakoda, khôi tía, hoàng kim cúc, ngưu bàng, râu mèo, thìa canh, hoa hồng cổ… HTX còn phát triển sản phẩm xì dầu từ cây ngưu bàng, đem lại hiệu quả kinh tế cao và có tiềm năng mở rộng thị trường xuất khẩu.
Ngoài ra, các sản phẩm trà thảo dược, bột rau má, bột diếp cá, cà gai leo… cũng được đánh giá cao về chất lượng, mở rộng thị phần tại châu Á và châu Âu.
Theo ông Nguyễn Mạnh Phương – Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, để nâng cao giá trị cây dược liệu, cần tập trung đầu tư vào:
Chọn tạo giống năng suất cao từ nguồn gene quý hiếm. Xây dựng quy trình trồng, chăm sóc, thu hái theo tiêu chuẩn GACP-WHO. Ứng dụng công nghệ số trong quản lý, truy xuất nguồn gốc, chuỗi liên kết. Phát triển công nghiệp chế biến hiện đại: sản xuất thuốc, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm tự nhiên…
Theo bà Phạm Thị Lý – Giám đốc Liên hiệp HTX Nông nghiệp hữu cơ và dược liệu Việt Nam, cần: Tăng cường hỗ trợ các HTX, doanh nghiệp đầu tư nhà máy chế biến gắn vùng nguyên liệu. Tổ chức các hội chợ, xúc tiến thương mại trong và ngoài nước. Khuyến khích xây dựng thương hiệu sản phẩm dược liệu đạt chuẩn quốc tế
Phó Chủ tịch Thường trực Hội Đông y Việt Nam – ông Đỗ Thế Lộc – nhấn mạnh: Muốn khai thác hiệu quả nguồn dược liệu quý, cần gắn phát triển sản xuất với bảo tồn nguồn gene, thúc đẩy liên kết vùng và kết nối thị trường quốc tế.
Nguồn: SKV
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vừa chính thức ra mắt thư viện số toàn cầu về y học cổ truyền, đánh dấu một bước tiến lớn trong việc thúc đẩy nghiên cứu và ứng dụng y học cổ truyền trên thế giới. Với hơn 1,6 triệu hồ sơ khoa học, đây là một nguồn tài nguyên khổng lồ giúp hỗ trợ tri thức bản địa, bảo tồn đa dạng sinh học và cải thiện sức khỏe cộng đồng.
Lá lốt là loại thảo dược gần gũi, dễ sử dụng và mang lại nhiều lợi ích cho hệ xương khớp nhờ khả năng chống viêm, giảm đau, tán hàn và hoạt huyết. Khi được dùng đúng cách, lá lốt có thể trở thành giải pháp tự nhiên giúp nhiều người giảm bớt đau nhức và cải thiện chất lượng cuộc sống, đặc biệt trong những ngày thời tiết lạnh ẩm.
Bộ Y tế cảnh báo 5 loại rau củ quen thuộc chứa nhiều độc tố dễ gây ngộ độc cần tránh.
Nước dừa là lựa chọn giàu dưỡng chất giúp bổ sung nước cho cơ thể, có lợi cho sức khỏe.
Bác sĩ cảnh báo nhồi máu cơ tim có xu hướng trẻ hoá, nguyên nhân phần lớn do lối sống thiếu lành mạnh như hút thuốc lá, thức khuya, ăn nhiều chất béo.