Mảnh ghép còn thiếu trong bức tranh phát triển xanh

Sáng 6/6 tại TP. Hồ Chí Minh, diễn đàn “Quản lý nguồn nước trong sản xuất công nghiệp Việt Nam 2025” đã được tổ chức bởi Cục Môi trường phối hợp cùng Báo Nông nghiệp và Môi trường. Sự kiện thu hút sự tham gia của nhiều chuyên gia, doanh nghiệp và các tổ chức quốc tế, đồng thời diễn ra nhân dịp Ngày Môi trường Thế giới và Tháng hành động vì môi trường Việt Nam.

Phát biểu tại diễn đàn, ông Hồ Kiên Trung - Phó Cục trưởng Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) chia sẻ rằng ngày càng nhiều doanh nghiệp Việt Nam chọn hướng phát triển bền vững, mạnh dạn đầu tư vào các giải pháp xử lý nước thải tiên tiến, tiệm cận với các công nghệ hiện đại của các quốc gia phát triển hàng đầu.

Ông Trung cũng nhấn mạnh sự gia tăng rõ rệt trong tỷ lệ khu công nghiệp xây dựng và vận hành hệ thống xử lý nước thải đạt chuẩn môi trường, góp phần nâng cao chất lượng quản lý và bảo vệ nguồn nước.

Đặc biệt, hệ thống quan trắc nước thải tự động, liên tục và kết nối trực tiếp với cơ quan quản lý đã tạo ra bước tiến lớn trong việc giám sát ô nhiễm. Điều này không chỉ giúp minh bạch hóa dữ liệu mà còn thúc đẩy các doanh nghiệp thực hiện nghiêm túc các quy định môi trường.

Đại diện Cục Môi trường khẳng định rằng những cải tiến này không chỉ giúp giảm thiểu các sự cố môi trường mà còn tạo nền tảng vững chắc cho môi trường đầu tư hiện đại, bền vững và thân thiện với môi trường.

Ông Trung cũng cho biết, xử lý nước thải công nghiệp là một trong những thách thức lớn mà Việt Nam đang phải đối mặt. Tuy nhiên, tín hiệu tích cực đang ngày càng rõ nét khi nhiều doanh nghiệp đã thay đổi tư duy từ việc “đối phó” sang hành động thực chất và lâu dài. Việc đầu tư vào công nghệ xử lý nước tiên tiến và xây dựng hệ thống xử lý tập trung đạt chuẩn tại các khu công nghiệp đang trở nên phổ biến hơn, góp phần cải thiện hiệu quả quản lý nguồn nước công nghiệp tại Việt Nam.

Phát triển khu công nghiệp sinh thái còn gặp nhiều thách thức

Tuy nhiên, hành trình hướng tới phát triển bền vững vẫn còn nhiều rào cản. Ông Hồ Kiên Trung chỉ rõ 5 vấn đề lớn cần giải quyết. Đó là: Tỷ lệ xử lý nước thải chưa đồng đều, khi 94,1% khu công nghiệp đã có hệ thống xử lý đạt chuẩn, thì tại các cụm công nghiệp, con số này chỉ là 31,5%. Công nghệ xử lý chưa đồng bộ, chi phí cao vẫn là gánh nặng với doanh nghiệp nhỏ và vừa. Thiếu hụt nhân lực chất lượng cao, ảnh hưởng trực tiếp đến vận hành hệ thống. Công tác giám sát, thực thi pháp luật còn hạn chế, dữ liệu thiếu minh bạch; chưa tận dụng được tiềm năng kinh tế tuần hoàn từ nước thải. Việc tái sử dụng, thu hồi tài nguyên và năng lượng vẫn chưa được chú trọng đúng mức.

"Trong bối cảnh Việt Nam đang hướng đến mục tiêu tăng trưởng xanh và kinh tế tuần hoàn, mỗi doanh nghiệp, mỗi địa phương phải chủ động và tiên phong trong việc đầu tư công nghệ, hoàn thiện quy trình và chung tay kiến tạo một hệ sinh thái sản xuất xanh, sạch, hiệu quả", ông Hồ Kiên Trung nhấn mạnh.

Ông Trần Thiên Long, Phó Chủ tịch Liên Chi hội Bất động sản Việt Nam, cho biết mô hình khu công nghiệp sinh thái đã được nhiều quốc gia trên thế giới áp dụng thành công, mang lại lợi ích rõ nét về kinh tế, môi trường và xã hội. Tại Việt Nam, mô hình này vẫn đang trong giai đoạn thí điểm, chủ yếu là quá trình chuyển đổi từ các khu công nghiệp truyền thống, đòi hỏi một lộ trình chuyển đổi bài bản và có hệ thống.

Tuy nhiên, sự phát triển của các khu công nghiệp sinh thái ở Việt Nam còn phải đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm hạ tầng kỹ thuật chưa đồng bộ, tình trạng ô nhiễm môi trường, thiếu hụt nguồn lao động chất lượng cao cùng với sự phối hợp chưa hiệu quả giữa các bên liên quan.

Trước thực trạng này, ông Long nhấn mạnh, để thúc đẩy phát triển mạng lưới khu công nghiệp sinh thái, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà nước và doanh nghiệp. Các giải pháp cần tập trung vào việc đầu tư công nghệ xử lý hiện đại, sử dụng năng lượng tái tạo, tiết kiệm nguồn nước, nâng cấp cơ sở hạ tầng, đào tạo nguồn nhân lực và tăng cường công tác giám sát.

Đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp, bà Phạm Thị Trúc Thanh - Giám đốc Phát triển Bền vững của Heineken Việt Nam chia sẻ rằng trong chuỗi cung ứng, công ty đã hợp tác cùng các nhà cung cấp và nông dân địa phương để áp dụng các tiêu chuẩn canh tác bền vững, góp phần nâng cao chất lượng và tối ưu hiệu quả sử dụng nước trong lĩnh vực nông nghiệp.

Tuy vậy, bà cũng nêu lên một thách thức hiện tại khi cho rằng mặc dù công nghệ tái sử dụng nước đã đạt được nhiều tiến bộ, nhưng để phát triển một cách sâu rộng và bền vững hơn, cần có sự phối hợp mạnh mẽ hơn giữa khu vực công và tư.

Nguồn Tạp chí Doanh nghiệp & Kinh tế xanh