Ngày 22/9, tờ South China Morning Post (Hong Kong, Trung Quốc) đưa tin về Trương Thời Giai, 18 tuổi, đến từ ngôi làng ở tỉnh Hồ Nam, miền trung Trung Quốc, là gương mặt truyền cảm hứng trong việc nỗ lực theo đuổi đam mê rồi gặt hái được trái ngọt.

Năm 14 tuổi, sau khi cùng cha xem tường thuật trực tiếp một vụ phóng tên lửa, Trương Thời Giai bị chinh phục và bắt đầu hình thành giấc mơ tự mình tạo ra tên lửa.

Không có kiến thức nền tảng, Trương học hỏi thông qua những video tên lửa DIY do người khác chia sẻ trên mạng xã hội. Theo thống kê, đến tháng 11/2023, Douyin (phiên bản TikTok ở Trung Quốc) có 4,7 triệu video thí nghiệm khoa học, riêng video tên lửa chạy bằng nước tăng gấp 8 lần trong năm đó.

Trương còn dùng lại laptop cũ của chị gái để tham gia các diễn đàn sáng tạo khoa học.

Cô giáo trung học của Trương - Long Yến Kiều, cho biết Internet đóng vai trò quan trọng trong việc nuôi dưỡng niềm đam mê cho nam sinh Gen Z, đặc biệt trong bối cảnh trường làng có rất ít nguồn lực.

Cậu cũng tận dụng mọi công cụ có thể để rèn luyện kỹ năng. Ban đầu, cậu cạo nitrate (hợp chất hóa học có thể hình thành trong phân gia súc do quá trình phân hủy sinh học) trong chuồng lợn nhà mình, nấu cùng đường và nước để làm nhiên liệu. Trong quá trình này, Trương nhận ra nhiên liệu bị tạp chất và áp dụng kiến thức lọc trong trường để chiết xuất nhiên liệu tinh khiết hơn từ phân bón.

Trương thử nghiệm chế tạo động cơ tên lửa với các vật liệu rẻ tiền như ống nhựa PVC và xi măng, nhưng không thành công. Cậu cũng tự học phần mềm thiết kế 3D, mua một chiếc máy in 3D cũ bằng tiền lì xì Tết và vay mượn thêm bạn bè để in linh kiện tên lửa.

Đúng sinh nhật vào tháng 6/2023, Trương Thời Giai mời cha và bạn bè đến chứng kiến lần phóng thử đầu tiên, nhưng thất bại vì trời mưa. Sau đó, cậu phóng thành công vào ngày hôm sau.

Sau hơn 100 lần thử, Trương phát triển được 4 loại động cơ, nhiều tên lửa một tầng và một tên lửa hai tầng, đạt độ cao 400 m.

Trương Thời Gia tạo ra tên lửa có thể phóng cao 400 m chỉ bằng những vật liệu thô sơ. Ảnh: Handout.

Chứng kiến nỗ lực của học trò, nhà trường hỗ trợ bằng cách cấp 3.500 nhân dân tệ (500 USD), giúp tuyển thêm bạn cùng tham gia và bố trí một văn phòng vốn dùng cho thư pháp để Trương làm xưởng. Trương mô tả văn phòng này như “ngôi nhà tinh thần” của mình.

Không chỉ đơn thuần làm cho vui, nam sinh còn kiếm được tiền bằng cách bán một số sản phẩm cho các tổ chức. Số tiền đó được dùng làm một phần kinh phí cho việc nghiên cứu, cũng như trả nợ cho bạn bè.

Cô giáo Long nhận xét, trong suốt 30 năm giảng dạy, Trương là học sinh đầu tiên mà bà thấy có niềm đam mê khoa học sâu sắc đến vậy. Bà nhấn mạnh: “Sở thích chính là người thầy tốt nhất của con người”.

Gia đình Trương luôn ủng hộ ước mơ của cậu dù gia đình không quá dư dả. Cha cậu là tài xế xe công nghệ tại Hồ Nam, còn mẹ làm bảo mẫu ở thành phố khác.

Cha nam sinh chia sẻ, con trai khác với bạn bè đồng trang lứa. Thay vì mê trò chơi điện tử, cậu thích tháo rời đồ chơi để tìm hiểu cách chúng hoạt động.

Câu chuyện của Trương càng truyền cảm hứng hơn nữa khi cậu thi đỗ vào chuyên ngành kỹ thuật hàng không vũ trụ tại Đại học Hàng không Vũ trụ Thẩm Dương, một trong những cơ sở đào tạo hàng đầu của Trung Quốc trong lĩnh vực này.

Nói về việc đỗ đại học, Trương tuyên bố mục tiêu cuối cùng của mình là thiết kế tên lửa thực sự.

Nhiều cư dân mạng bày tỏ sự khâm phục tài năng, nỗ lực, quyết tâm và tinh thần vượt khó của Trương. Theo họ, những người như nam sinh củng cố thêm niềm tin chỉ cần có đam mê và hết lòng theo đuổi nó, thành công sẽ đến.

“Hạt giống được gieo khi còn nhỏ có thể lớn thành cây to nếu được chăm sóc tốt”, một người bình luận.

Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng trường hợp như Trương là hiếm có, không phải cứ kiên trì là thành công, mà phải có cả năng lực. Ngoài ra, việc nghiên cứu khoa học cần có sự giám sát và hướng dẫn từ người có chuyên môn, tránh sự cố đáng tiếc.