
Một trong những thay đổi đáng chú ý là cơ chế bồi thường thiệt hại thực tế đối với cây lâu năm và vật nuôi khi Nhà nước thu hồi đất. Trước đây, việc áp giá đền bù còn cứng nhắc khiến nhiều nông hộ chịu thiệt, nhất là với các loại cây trồng như cà phê, cao su, điều hay rừng sản xuất đang trong chu kỳ khai thác. Với quy định mới, mức bồi thường sẽ dựa trên giá trị thực tế tại địa phương hoặc theo mức giá phù hợp với vùng miền.
Bên cạnh đó, để giảm áp lực tài chính, Nghị định cho phép ghi nợ toàn bộ tiền sử dụng đất khi cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Người dân chỉ cần thanh toán khoản nợ này trước khi thực hiện các giao dịch như chuyển nhượng, tặng cho hoặc thế chấp. Cơ chế này được áp dụng từ 15/8/2025 đến hết 31/7/2029, tạo điều kiện thuận lợi cho nông dân và đồng bào miền núi còn khó khăn về tài chính.
Luật Đất đai 2024 cũng nêu rõ việc phân cấp mạnh hơn cho UBND cấp xã trong quản lý, quy hoạch đất nông lâm nghiệp. Cấp xã được quyền đề xuất danh mục dự án chuyển đổi đất rừng hoặc đất lúa, sau đó trình UBND tỉnh xem xét phê duyệt. Quy định này rút ngắn thủ tục hành chính, tạo sự chủ động cho địa phương trong việc vừa phát triển sản xuất, vừa bảo đảm mục tiêu bảo vệ rừng và an ninh lương thực.
Ngoài ra, Nghị định 226/2025 cũng đánh dấu bước ngoặt khi bãi bỏ khung giá đất cứng nhắc vốn tồn tại nhiều năm. Thay vào đó, UBND cấp tỉnh sẽ xây dựng bảng giá đất hàng năm dựa trên giá thị trường thực tế. Đồng thời, bốn phương pháp định giá đất (so sánh, thu nhập, thặng dư, hệ số điều chỉnh) được sửa đổi theo hướng bám sát dữ liệu thực tiễn. Nguồn thông tin định giá sẽ lấy từ cơ sở dữ liệu quốc gia, sàn giao dịch bất động sản, kết quả đấu giá hoặc hợp đồng đã hoàn tất nghĩa vụ tài chính.
Có thể thấy, những thay đổi từ Luật Đất đai 2024 thông qua Nghị định 226/2025 không chỉ mang tính cải cách pháp lý mà còn có tác động thực tiễn sâu sắc. Người nông dân được bảo đảm quyền lợi bồi thường công bằng, giảm gánh nặng tài chính, đồng thời có thêm cơ hội tiếp cận đất đai hợp pháp để phát triển sản xuất. Với lĩnh vực lâm nghiệp, cơ chế quản lý đất rừng linh hoạt hơn giúp các địa phương chủ động khai thác tiềm năng kinh tế song song với bảo vệ tài nguyên. Thị trường đất đai minh bạch hơn cũng sẽ khuyến khích đầu tư vào nông nghiệp và lâm nghiệp, hướng tới phát triển bền vững.
Nguồn: DNKTX